Weet u wat de betekenis is van de straatnaam waar u woont? In Straat in beeld gaan wij op zoek naar de informatie achter het blauwe bordje bij u in de straat. Deze week de Wattstraat in Seghwaert.
 |
 |
De Wattstraat is vernoemd naar James Watt (1736-1819). Zijn eeuw, de 18e eeuw, wordt ook wel de ‘eeuw van de wonderen’ genoemd. Daar heeft James Watt een groot aandeel in gehad. Elke uitvinder borduurt voort op het werk van anderen. Zo ook James Watt. Hij verbeterde een stoommachine, ontworpen in 1712, 24 jaar voor zijn geboorte. In 1763 kreeg James Watt zo'n machine in handen om het te repareren. De machine had toen een rendement van minder dan één procent. Watt repareerde het niet alleen, maar verbeterde het. Daarna had de machine een rendement van 19 procent. In 1783 verbeterde James Watt zijn eigen machine zodat die een draaiende beweging kon maken. Algemeen wordt James Watt dan ook gezien als de uitvinder van de ‘moderne’ stoommachine.
James Watt komt uit Schotland. In zijn tienerjaren wist hij dat hij instrumentenmaker wilde worden. Helaas was er in het plaatsje waar hij woonde, geen gelegenheid voor zo’n opleiding. Daarom ging hij naar een familielid, een wetenschapper in de grootste stad van Schotland, Glasgow. Deze was onder de indruk van de basiskennis van Watt en stuurde hem naar Londen. Normaliter duurde een opleiding zeven jaar. Gelukkig vond Watt iemand die de regels niet zo volgde. Hij mocht die zeven jaar in één jaar doen. Binnen twee maanden was hij al beter dan de officiële leerling, die al twee jaar aan het leren was.
Na dat jaar keerde hij bij zijn familielid terug als volleerd instrumentenmaker. Dit familielid zorgde voor een baan bij de universiteit van Glasgow. In 1763 kwam een professor met een klus die grote gevolgen zou hebben. Hij kwam met een klein model van de stoommachine die niet goed werkte. Tijdens Watt’s onderzoek naar de machine kwam hij met ideeën om het te verbeteren.
Uiteindelijk ging hij samenwerken met een rijke industrieel. Deze industrieel had de visie om alle ambachtslied
en te laten werken in hetzelfde gebouw, die hij noemde 'manufactory' dat later is afgekort naar 'factory', fabriek. Dit was revolutionair omdat het bijna nooit voor kwam dat alle arbeiders in een fabriek onder hetzelfde dak werkten. Massaproductie kwam toen nog zelden voor. Handwerk verliep altijd langzaam in individuele werkplaatsen. In de fabriek konden de uitvindingen van James Watt goed gebruikt worden. Watt z’n machines werden onder meer gebruikt in de papierverwerking, graanstokerijen, bij de aanleg van havens en kanalen en in de katoenverwerking. Vervolgens is zijn uitvinding de wereld over gegaan.
De uitvinding van de stoommachine vormde dan ook het begin van de industriële revolutie. Voor het eerst in de geschiedenis was er geen kracht meer nodig van mensen, dieren, windmolens of watermolens om machines aan te drijven. Toen de stoomkracht bijvoorbeeld in de weverijen werd ingevoerd, werden massaal goedkope stoffen gemaakt. Toen men hierdoor de productie konden opdrijven heeft dit de textielnijverheid een enorme impuls gegeven. Van alle soorten stoommachines die er zijn uitgevonden, is de stoomlocomotief echter het meest bekend.
Watt heeft de paardenkracht als eenheid van vermogen geïntroduceerd. Later werd de eenheid van vermogen in het SI-systeem naar hem genoemd. James Watt overleed op 83-jarige leeftijd als een rijk man. In de Westminster Abbey in Londen staat een standbeeld van hem.
De stoommachine zoals James Watt die heeft uitgevonden wordt tegenwoordig niet meer gebruikt. Maar zijn idee wordt nog wel toegepast.
Bronnen:
https://nl.wikipedia.org/wiki/James_Watt
https://www.scholieren.com/verslag/biografie-geschiedenis-james-watt-393
https://historiek.net/james-watt-1736-1819/457/
Foto's: Shirley Weemeijer en Miroslav Buhac
Afbeeldingen: Wikimedia Commons
Zie voor een overzicht van alle straten: Straat in beeld
