U heeft zich vast wel eens afgevraagd waarnaar een straatnaam vernoemd is of wat de betekenis is. In onze vaste rubriek ‘Straat in Beeld’, hebben wij dit voor u uitgezocht. Deze week over de Trompstraat in het oude Dorp.
De Trompstraat is een straat in de wijk Dorp. De straat ligt in de Zeeheldenbuurt en is een van de dwarsstraten die de Ruyterstraat en de Karel Doormanlaan aan elkaar verbinden.
 |
 |
Maarten Harpertszoon Tromp is een bekende Nederlandse zeevaarder en luitenant-admiraal in de Nederlandse marine uit de zeventiende eeuw. Hij is op 3 mei 1598 gedoopt in de gereformeerde Sint-Catharinakerk van Den Briel en was het oudste kind van zeeofficier Harpert Maertenz en Jannetgen Barentsdochter Quack.
Op zijn negende ging Maarten Tromp al mee aan boord van het fregat de Olifantstromp van zijn vader en was in 1607 aan boord van dit schip getuige van de Slag om Gibraltar. Gedurende de daarop volgende jaren doorliep hij verschillende rangen. In 1629 werd hij onder het bevel van eerst luitenant-admiraal Piet Hein en, nadat Hein was omgekomen bij een slag, twee maanden later onder viceadmiraal Jasper Liefhebber vlaggenkapitein aan boord van de Vliegende Groene Draeck. Samen met hen vocht Maarten tegen Duinkerker kapers.
In de jaren die daarop volgden bleven grote successen en promoties voor Tromp uit en op 30 mei 1634 verliet hij de marine.
Luitenant-admiraal van Holland en West-Friesland
Maarten Tromp keerde op 27 oktober 1637 terug bij de marine als luitenant-admiraal van Holland en West-Friesland en daarmee werd hij ook de feitelijke opperbevelhebber van de vloot.
Begin 1639 werd duidelijk dat Spanje zou gaan proberen om met de vijfde Spaanse Armada, met troepen en geld naar Vlaanderen door te breken. De taak van Tromp was om met zeventien schepen de Spaanse armada met zevenenzestig schepen te stoppen. Na een eerste slag zocht de zwaar beschadigde Armada haar toevlucht op The Downs in het neutrale Engeland. Om dit succes verder uit te kunnen buiten zond de marine elk schip dat ze zeewaardig konden maken naar Tromp. Uiteindelijk verloren de Spanjaarden negenveertig schepen en Tromp maar één schip. Het was een van de grootste nederlagen van een vloot in de maritieme geschiedenis.
In 1652 raakte Tromp rechtstreeks betrokken bij het uitbreken van de eerste Engels-Nederlandse oorlog. In de maanden hierop vooruitlopend was de kans op een confrontatie tussen de twee handelsrivalen sterk toegenomen. De Engelsen hadden een flinke vloot opgebouwd en durfden de Nederlandse republiek uit te dagen. Ook beperkten de Engelsen de Nederlandse handel naar Engeland met het aannemen van de Akte van Navigatie dat ook een voorwendsel vormde voor het in beslag nemen van Nederlandse schepen. Tegelijkertijd werden de waarschuwingen van Tromp in de wind geslagen en wilden de Staten-Generaal voorkomen dat de Engelsen verder geprovoceerd zouden worden. Uiteindelijk leidde een schermutseling op zee tussen Tromp en de Engelse bevelhebber Robert Blake tot de eerste Engels-Nederlandse oorlog. Een reeks zeeslagen zou er volgen, een periode waarin Tromp tussen augustus en oktober 1652 tijdelijk uit zijn functie van bevelhebber was ontheven. Op 9 december 1652 behaalde Tromp zijn grootste overwinning bij de slag bij Sungels waarna hij volgens de Britse overlevering een bezem in zijn mast heeft gehangen om te laten zien dat hij de zee van zijn vijanden had schoongeveegd.
Slag bij Terheide
De Slag bij Ter Heijde zou Tromp fataal worden. Een Engelse sluipschutter vuurde een musketkogel af, deze zwaaide af en raakte Tromp in zijn linkerborst. Hij overleed aan boord van zijn schip en werd op 5 september 1653 begraven in de Oude Kerk in Delft.
Tekst: Sacha van Vlaardingen
Foto 1: portret van Maarten Harpertszoon Tromp, een prent uit de periode 1749-1759 van prentenmaker Jacob Houbraken, naar tekening van Aert Schouwman. Deze prent is een onderdeel van de collectie van het Rijksmuseum in Amsterdam.
Foto 2: schilderij met als titel 'Slag bij Terheide, 10 augustus 1653', een schilderij uit de periode 1653-1666 en geschilderd door Jan Abrahamsz. Beerstraten. Dit schilderij is een onderdeel van de collectie van het Rijksmuseum in Amsterdam.
Foto's straat: Guus Pauwels
Bronnen
Maarten Harpertszoon Tromp - Wikipedia
10 augustus 1653 - Zeeheld Maarten Tromp overlijdt tijdens de Slag bij Ter Heijde (vandaagindegeschiedenis.nl)
Zie voor een overzicht van alle straten: Straat in beeld
