U heeft zich vast wel eens afgevraagd waarnaar een straatnaam vernoemd is. In onze vaste rubriek 'Straat in Beeld', hebben wij dit voor u uitgezocht. Deze week: Louis Braillelaan te (Rokkeveen-West).
 |
 |
De Louis Braillelaan is vernoemd naar Louis Braille, uitvinder van het brailleschrift voor blinden. Hij werd geboren op 4 januari 1809 in een klein dorpje op 40 km van Parijs. Hij was de jongste van vier kinderen. Zijn vader was zadelmaker, die tuigen, beugels en riemen maakte voor paarden.
Als klein kindje was Louis erg gefascineerd door de werkplaats van zijn vader. Zodra hij kon lopen, kwam hij er vaak om te spelen. Toen hij drie was, speelde hij met een priem. Hij had het zijn vader waarschijnlijk zien doen en net als alle kleine kinderen deed hij hem na. Met een priem probeerde hij gaten in een stuk leer te krijgen. De priem glipte en kwam in zijn rechteroog terecht. In die tijd was het nog niet zo goed gesteld met de medische verzorging. Wonden werden verzorgd met zalfjes waarvan men aannam dat ze een helende werking hadden. De verzorging van Louis zijn wond zorgde dan ook voor een ontsteking, die na korte tijd ook het andere gezonde oog aantastte. De kleine Louis werd door deze ontstekingen helemaal blind.
Ondanks zijn zware handicap hebben zijn ouders hem geprobeerd een opleiding te geven. Ze konden beiden lezen en schrijven en waren zich bewust van het belang van een opleiding. Zijn vader leerde hem het alfabet met behulp van nagels die hij in een houten plank had geklopt. Door bemiddeling van een priester kon Louis de plaatselijke school bezoeken, wat in die tijd zeer ongewoon was. Dankzij zijn uitstekende geheugen slaagde hij erin zijn lessen te onthouden. Hij zou echter meer leren op een school speciaal voor blinden. Met veel moeite verkreeg zijn vader een beurs voor toelating tot een blindenschool in Parijs. Hij schakelde hierbij de pastoor en de burgemeester in. Met hun hulp werd Louis hier op 10-jarige leeftijd ingeschreven. In die tijd konden blinden lezen, maar niet schrijven. Men probeerde op de school de studenten te leren lezen aan de hand van voelbare letters die uitstaken op gedroogd papier. Dit waren loodzware boeken met dik papier. Voor blinden was dit systeem helemaal niet makkelijk.
Nachtschrift voor militairen
In de tijd van Louis was Napoleon bezig onder andere in Frankrijk oorlog te voeren. Napoleon had hierbij het probleem dat verschillende soldaten gedood werden nadat ze zichzelf 's nachts zichtbaar hadden gemaakt voor de vijand. Om in het pikkedonker kaarten en berichten te kunnen lezen konden ze niet anders dan licht maken. Daarom gaf Napoleon de Franse legerkapitein Charles Barbier opdracht om een nachtschrift te ontwikkelen zodat soldaten 's nachts veilig konden communiceren. Zo gezegd, zo gedaan. Het lukte Barbier een nachtschrift te ontwikkelen. Dat systeem bestond uit puntjes die vanaf de achterkant in papier geprikt konden worden en vanaf de voorkant gelezen konden worden. De puntjes van elke letter of lettercombinatie stonden in een matrix van 2 bij 6 puntjes. Dit kon natuurlijk ook gebruikt worden voor blinden. Daarom nodigde de blindenschool waar Louis op zat, Charles Barbier in 1821 uit om een toelichting te komen geven.
Louis, op dat moment 11 jaar, was toehoorder. Toevallig was hij al van jongs af aan bezig met het zoeken naar een beter systeem om te kunnen lezen. In de zadelmakerij van zijn vader was hij al in de weer met kleine stukjes leer om er een herkenbaar, voelbaar systeem van te maken. Het ‘nachtschrift’ van Barbier was veel simpeler en beter voelbaar. Dit sprak hem dus erg aan. Hij vond wel twee grote nadelen bij dit nachtschrift. De code was niet in staat om de spelling van woorden correct weer te geven, en nog belangrijker: de menselijke vinger kon het systeem niet omvatten. Daardoor kon een lezer niet snel van het ene symbool naar het volgende gaan. Louis wilde verbeteringen aanbrengen in dit systeem. In de avond en 's nachts werkte hij aan een verbetering. Ironisch genoeg deed hij dat met de priem, het werktuig waardoor hij blind was geworden. Het duurde wel een aantal jaar, maar hij kreeg het af in 1825. Hij had maar liefst 63 methodes bedacht. Louis gebruikte minder puntjes, waardoor het makkelijker werd om het brailleschrift te lezen.
Mede door de slechte levensomstandigheden op het instituut, leed Louis aan een slechte gezondheid. Daardoor is hij niet oud geworden. Zijn twee zussen en broer en zijn vader en moeder zijn allemaal ouder geworden dan hij, variërend in de leeftijd van 61 tot 86 jaar. Vlak na zijn 43e verjaardag is hij aan tuberculose overleden. Hij heeft nog wel meegemaakt dat alle leerlingen van het instituut het door hem ontwikkelde systeem gingen gebruiken. Twee jaar na zijn dood, in 1854, is zijn schrift officieel erkend door het instituut als volwaardige lees- en schrijftaal voor blinden. Daarna werd het langzamerhand in alle West-Europese landen ingevoerd als officieel blindenschrift dat naar hem vernoemd is. Het eerste boek in braille werd in 1873 gedrukt, twintig jaar na zijn dood.
Vandaag de dag
Braille wordt tegenwoordig niet veel meer gebruikt. De American Printing House for the Blind meldde in hun jaarverslag van 2012 dat van studenten onder de 21 jaar slechts 8,8% braille als primair leesmedium gebruikte. Door de huidige technologie is het niet meer nodig. Apparaten kunnen praten en apps kunnen voorlezen. Smart brillen zijn ook in opmars om blinden onafhankelijker te maken.
Door: Shirley Weemeijer
Foto's straat: Miroslav Buhac
Afbeeldingen:
Gedenkplaat: door Par Anubis75 — Travail personnel, CC BY-SA 4.0, www.commons.wikimedia.org/index=82004209
Geboortehuis: Par Anubis75 — Travail personnel, CC BY-SA 4.0, www.commons.wikimedia.org/index=82004211
"Louis Braille" geschreven in braille: Par Immanuel Giel — selbst erstellt --Immanuel Giel, CC BY-SA 3.0, www.commons.wikimedia.org/index=495224
Monument braille: Par Robert Valette — Travail personnel, CC BY-SA 4.0,www.commons.wikimedia.org/index=9772006
Bronnen:
www.fr.wikipedia.org/Louis_Braille
www.onbeperktlezen.nl/leesvormen/braille
www.braille.be/louis-braille-en-zijn-uitvinding
www.historiek.net/louis-braille-uitvinder-van-het-brailleschrift
Nu.nl: Bril van Nederlands bedrijf helpt blinden en slechtzienden, Stevie Wonder test 'm
Zie voor een overzicht van alle straten: Straat in beeld
