Weet u wat de betekenis is van de straatnaam waar u woont? In Straat in beeld gaan wij op zoek naar de informatie achter het blauwe bordje bij u in de straat. Deze week de Vondelstraat in het Dorp.
 |
 |
Joost van den Vondel wordt gezien als de grootste schrijver en dichter uit de Nederlandse geschiedenis. Hij werd op 17 november 1587 geboren in Keulen, maar bracht zijn leven voornamelijk door in Amsterdam.
Hij was de zoon van een kousenhandelaar en nam de zaak van zijn vader in de Warmoesstraat over, maar schreef daarnaast een enorm aantal toneelstukken en epische verzen, gelegenheidsgedichten en spotverzen. Vondels werk is nauw met Amsterdam verbonden. Hij schreef gedichten voor de inwijding van het stadhuis en het Athenaeum Illustre en de nieuwe schouwburg werd geopend met zijn Gijsbreght van Aemstel. Ook bij allerlei andere feestelijke gelegenheden van Amsterdam en de Amsterdammers schreef Vondel verzen.
Hij was een autodidact, maar breidde zijn kennis en inzichten ook uit door de omgang met diverse geleerden, zoals de dichter en schrijver P. C. Hooft, de theoloog Vossius en de predikant/dichter Barlaeus.
Na de terechtstelling van Johan van Oldenbarnevelt in 1625 was hij zo geschokt dat hij hekeldichten begon te schrijven tegen de Calvinistische contraremonstranten. Onder invloed van Hugo de Groot, maar zeker ook door het overlijden van zijn echtgenote, zijn moeder en een aantal van zijn kinderen, verloor hij veel van zijn scherpte en ontwikkelde hij zich tot tragedie-schrijver.
Het oeuvre van Vondel omvat verschillende genres. Zo zijn daar de zogenaamde gelegenheidsgedichten, waarvan de bekendste ‘Lof der zeevaert’ uit 1623, de ‘Geboortklock van Willem van Nassau’ uit 1626 en de ‘Inwydinge van 't stadhuis t' Amsterdam’ uit 1655 zijn.
Vanaf halverwege de jaren dertig van de 17e eeuw schreef hij zijn belangrijkste treurspelen: de ‘Gijsbrecht van Aemstel’ uit 1637, ‘Lucifer’ uit 1654, ‘Jeptha’ uit 1659 en ‘Adam in ballingschap’ uit 1664. Deze treurspelen zijn vooral de reden dat Vondel hedentendage nog steeds veel aanzien heeft.
De voornaamste leerdichten die hij schreef dateren van na zijn geloofscrisis uit omstreeks 1640 en betreffen onder meer Altaergeheimenissen uit 1645, over de eucharistie, de theodicee Bespiegelingen van Godt en Godtsdienst uit 1662 en De Heerlyckheit der Kercke uit 1663, over de aard en historie van de Kerk.
De bekendste van zijn hekeldichten dateren uit 1630: Roskam, tegen corrupte regenten en Harpoen, tegen de opvatting van calvinisten dat hun gezag ook buiten het terrein van de kerk zou gelden. Naast de Psalmen vertaalde Vondel Sophocles, Horatius, Vergilius en Ovidius en schreef hij veel korte gedichten, waaronder sonnetten en epigrammen, onder meer 'Kinder-lyck' over het overlijden van zijn zoontje Constantijn. Het vers is deels geschreven vanuit het perspectief van het overleden kind, dat inmiddels een engel is en zich afvraagt waarom iedereen zo treurig is. Ondanks deze omvang en variatie zijn letterkundigen het er al sinds de negentiende eeuw over eens dat Lucifer het hoogtepunt van dit oeuvre is.
Joost van den Vondel overleed op 5 januari 1679 in Amsterdam en ligt begraven in de Nieuwe Kerk te Amsterdam.
In 1876 werd een standbeeld ter ere van hem opgericht in het 'Rij- en Wandelpark’ te Amsterdam, dat vanaf dat moment het Vondelpark heette en het bekendste park van Amsterdam is.
Tekst: Vera Voogt
Foto's straat:
Overige foto's: wikipedia
Alle ‘Straat in Beeld’ rubrieken vindt u hier: Overzicht straat in beeld
