Heb jij ze al eens gespot? De vrolijk gekleurde bankjes, bekleed met zo’n achttienduizend mozaïeksteentjes. De banken zijn stuk voor stuk uniek en er staan er zo’n 44 verspreid door heel Zoetermeer. Een gezellige toevoeging aan het straatbeeld. Maar wat is eigenlijk het verhaal achter deze bankjes?
De redactie van Zoetermeer Actief besteedt in een serie van artikelen aandacht aan de veelkleurige straatbanken, ook wel bekend als Social Sofa’s. De Social Sofa’s zijn inmiddels een bekend fenomeen in de stad. Vandaag het eerste deel van de serie.
Naar een idee van Karin Bruers
Een Social Sofa is een zitbank met mozaïek geplaatst in de openbare ruimte, naar een idee van de Tilburgse activiste en cabaretière Karin Bruers. Er werden in het begin van deze eeuw in diverse steden veel gewone banken weggehaald. Dit gebeurde naar aanleiding van klachten over vandalisme en ‘hangjeugd’. Het plaatsen van een Social Sofa was volgens Karin Bruers een mogelijke oplossing voor het probleem.
De typische mozaïek bankjes moesten mensen dichter bij elkaar brengen en de sociale samenhang in buurten en wijken verbeteren. Het moest ook een fleuriger straatbeeld opleveren. Even uitrusten en ondertussen een gesprekje met de buurtbewoners aanknopen: dat was het doel van deze Social Sofa’s.
In 2009 waren ze in Den Haag net een groot project met de Social Sofa’s gestart en het leek Zoetermeer ook wel leuk om daar mee te starten. Wijlen wethouder Pieter Smit haalde het idee in 2010 naar Zoetermeer als een re-integratieproject voor inwoners van Zoetermeer die terug wilden keren in het arbeidsproces.
De dag van de wijk
Karen Zum Vörde Sive Vörding, een van de drie gebiedsbeheerder binnen de gemeente Zoetermeer, startte in februari 2010 als projectcoördinator het Project Social Sofa. “In 2010 werd ik benaderd om voor de raadsleden op de Dag van de Wijk (19 juni 2010) een tour langs 14 Social Sofa’s te organiseren. Het begrip Social Sofa’s kende ik toen nog niet, er was ook nog geen budget, werkplaats, vrijwilligers etc. Alleen de datum 19 juni 2010 als deadline was bekend”, vertelt Karen. “Ik had maar vier maanden”. Karen heeft toen een afspraak gemaakt met de Tilburgse Karin Bruers, initiatiefneemster van de Social Sofa’s of zoals ze in Tilburg heten ‘Bènkskes’, en de organisatie daar: ‘Social Sofa Tilburg’.
De eerste 14 sofa’s van het project
Na een heel prettig gesprek ging Karen in februari 2010 enthousiast aan de slag om voor de deadline van 19 juni 2010 de 14 Social Sofa’s te realiseren. Karen was de projectcoördinator en regelde de contacten met de bewoners, een werkplaats en het reilen en zeilen in de werkplaats. Zij zorgde voor afstemming met begeleiders, bewoners en de re-integreerders. Ook was ze druk met fondsen werven en andere financiële zaken, de communicatie en natuurlijk het organiseren van de rondtoer van de gemeenteraad op 19 juni 2010.
Inmiddels staan er Social Sofa’s in bijna alle wijken. De banken zijn onder leiding van een begeleider door een aantal inwoners (jong en oud) van Zoetermeer gemaakt en geadopteerd. In het begin was Social Sofa Tilburg nog betrokken, maar al gauw konden de begeleiders het zelf. De eerste batch aan banken, 14 in totaal, zijn in vier maanden gemaakt, dus op tijd voor de rondtoer met de raadsleden langs de banken.
“Dat was ook heel grappig”, vertelt Karen. “Er waren twee bussen (een gewone en een schoolbus) en die reden met de toenmalige burgemeester Waaijer en raadsleden langs alle 14 banken. Zij hebben alle eerste 14 Social Sofa’s onthuld”. Het was zo’n succes dat er een vervolg aan het project is gegeven.
Van oorsprong zijn de banken gemaakt van grijs beton. “We betrokken ze van Social Sofa Tilburg, die voor de distributie naar Zoetermeer zorgde”, vertelt Karen. Maar alvorens een bank werd geplaatst, versierden creatieve vrijwilligers en bewoners van de verschillende Zoetermeerse wijken gezamenlijk de bank met kleurrijke mozaïeksteentjes van gerecycled glas. De mogelijkheden waren vrijwel onbeperkt. Allerlei voorstellingen, vaak gerelateerd aan de wijk of de omgeving waar de bank werd geplaatst, zijn op de bankjes tot uitdrukking gebracht. Door het eigenzinnige ontwerp geven de banken een bijzonder en persoonlijk tintje aan de buurt. De banken hebben een lengte van 2,24 m en de vorm van een chaise longue.
In de periode van drieënhalfjaar van 2010 tot 2013 is door zo’n 500 mensen in Zoetermeer enthousiast gewerkt aan de totstandkoming van 44 Social Sofa’s die in verschillende Zoetermeerse wijken een mooie plek hebben gekregen. Ook de buurt waarin de bankjes werden geplaatst heeft vaak een actieve rol gespeeld en vaak was er een burgemeester, een wethouder of iemand van een wijkcommissie om de onthulling te doen.
Karen doet alles behalve mozaïeken
“Ik vond het een geweldig project om te coördineren. Je ontmoet heel veel mensen, verbindt deze met elkaar, blust brandjes en lost problemen op. Daarnaast fleurt het de buurt op en er zijn prachtige ontwerpen gemaakt en met mozaïeksteentjes gerealiseerd”, rondt Karen af. Tijdens het project heeft Karen ontdekt dat ze beter is in het organiseren dan in mozaïeken. Ze was er te ongeduldig voor, vond ze zelf. Uiteindelijk heeft ze heel weinig steentjes geplakt. Het was algemeen bekend bij alle vrijwilligers en ze werd er vaak mee geplaagd: “Karen doet alles behalve mozaïeken”.
Tekst: Christ van Gestel
Elke dag het Zoetermeerse nieuws in uw mailbox? Blijf op de hoogte van het laatste Zoetermeerse nieuws en meldt u aan voor onze nieuwsbrief!
