Zoetermeer kent unieke architectuur waar de meeste mensen onwetend langslopen. In de serie ‘Het gebouw van de maand’ laat Architectuur Punt Zoetermeer verschillende bijzondere gebouwen zien. Nu we 75 jaar bevrijd zijn, deze maand de Noodwoning aan de Tweede Stationsstraat 249.
75 jaar na de bevrijding van ons land van de Duitse bezetting zijn er in Zoetermeer nog heel weinig gebouwde restanten van de oorlog over. Zoetermeer was niet gebombardeerd en had weinig materiële oorlogsschade geleden, maar had wel een flinke Duitse bezettingsmacht gekend, die bijvoorbeeld alle zes schoolgebouwen in 1943 had gevorderd. Ook waren er twee bunkers gebouwd. Overgebleven zijn de ruïne van een observatiebunker achter Voorweg 125, nu in de speeltuin in het Westerpark, en één noodwoning.
De woningbouw was in Zoetermeer eind jaren 1930 redelijk op schema, vooral rond de Stationsstraat en de Molenstraat. De algemene bouwstop die de Duitsers in 1942 instelden, maakte echter vrijwel alle bouw, op wat kleinere werken na, onmogelijk. De bevolking groeide echter door, en de woningnood werd nijpend. Eenvoudige oplossingen waren er niet, behalve inwoning, wat tot diep in de jaren 1950 doorging.
Her en der gingen mensen van allerlei materiaal, vooral hout, noodwoningen bouwen. Ook die praktijk liep tot na de oorlog door, en ook in Zoetermeer stonden noodwoningen. Elders had de regering na de oorlog noodwoningen gekocht voor de meest getroffen gebieden, zoals Nijmegen. Dit zijn de zogenaamde Maycrete woningen, nu gemeentelijke monumenten.
Uit het gemeentearchief zijn 16 noodwoningen te reconstrueren waarvan 11 uit de periode 1942-1945. Van een enkele resteren nog een foto en plattegronden van bouwaanvragen, hoewel een deel zonder vergunning werd gebouwd. De architecten zijn merendeels onbekend gebleven; van de noodwoning aan de Voorweg, die voor de sprinteraanleg is gesloopt, was D. Huurman de architect.
Gelukkig is er één noodwoning, uit 1944, overgebleven. Hij staat aan de Stationsstraat, nu Tweede Stationsstraat 249. De woning zelf is na twee verbouwingen ingepakt in een wijdere mantel en voorzien van een nieuwe gevelbekleding. Maar binnen zit nog (ingepakt) de oude noodwoning. Op de foto staat de huidige toestand, en op de afbeelding de plattegrond van de originele noodwoning.
Nu sommigen weer pleiten voor noodwoningen als oplossing voor de huidige woningcrisis is het goed om te zien wat deze ‘tiny houses’ voorstelden.
Het gebouw van de maand is gekozen door ArchitectuurPunt Zoetermeer. Kijk voor meer informatie over architectuur in Zoetermeer en de architectuuragenda op ArchitectuurPuntZoetermeer.nl of op Facebook.
Alle afleveringen van 'Gebouw van de Maand' kunt u hier terug vinden: gebouw-van-de-maand
Tekst en foto: Arjen van der Burg
Plattegrond: Gemeentearchief Zoetermeer
