Deze week wordt in heel het land de Week van de Alfabetisering gehouden. Zo’n 2,5 miljoen Nederlanders hebben moeite met lezen en schrijven. Zoetermeer heeft laaggeletterdheid al jaren hoog op de agenda staan. Een groep mensen, waaraan hierbij minder vaak wordt gedacht, zijn de hoogopgeleide statushouders. Een van hen is Zoetermeerder Ferydon (54) uit de wijk Seghwaert.
Jarenlang zwoegt de journalist en geboren Afghaan al op de Nederlandse taal. Bij ieder woordje dat hij niet begrijpt, grijpt hij zijn mobiele telefoon en zoekt het op in een speciale vertaalapp. Hij begrijpt heel veel, maar ondanks alle studie is het hem nog niet gelukt om de staatsexamens Nederlands 1 en 2 te behalen. Zijn taalvaardigheid is nog te gering. Bij aankomst in Nederland voelde hij zich, met universitaire diploma's op zak, een analfabeet.
Zijn vrouw is een in Afghanistan afgestudeerde en ervaren gynaecologe. Zij kampt met hetzelfde probleem. Het gevolg? “Zolang wij het staatsexamen niet gehaald hebben, kunnen wij aan bijvoorbeeld de Rijksuniversiteit van Leiden niet verder studeren voor de erkenning van onze diploma’s,” vertelt Ferydon. De kans op een baan op hun eigen niveau is daardoor vrijwel nul: “Wij hebben ons werk, onze toekomst, verloren. Maar gelukkig hebben onze drie kinderen wel een goede toekomst voor de boeg. De oudste studeert voor tandarts. De middelste doet economie en de jongste studeert biologie en scheikunde. “Zij spreken hun moedertaal, het Perzisch, redelijk maar kunnen het niet schrijven.”
Droom
Ferydon leert een paar keer per week beter Nederlands spreken bij Stichting Piëzo. Hij loopt nu bovendien stage bij de redactie van Zoetermeer Actief. Zo hoopt hij de taal nog beter te leren, hoopt hij te leren over hoe de journalistiek in Nederland werkt en hoopt hij meer Nederlandse kennissen te krijgen. De kans op een baan in de journalistiek is eigenlijk zijn droom, maar hij realiseert zich dat dit een illusie is: “Mijn Nederlands op schrift zal daarvoor nooit goed genoeg zijn. Daarom ga ik me richten op een opleiding in het sociaal-maatschappelijk werk. Ik ben heel sociaal, ga graag met mensen om.”
Buren
In het archief van het Langeland Ziekenhuis deed hij zes maanden werkervaring op. Ook verder doet hij van alles om te integreren. Met de ZoetermeerPas gaat de nieuwe Zoetermeerder – hij woont hier vijf jaar - bijvoorbeeld sporten. Hij kijkt heel graag naar het televisieprogramma De Rijdende Rechter, waarbij een rechter een bindend advies geeft aan partijen die een geschil hebben met elkaar, zoals buren. “Buren zijn in Afghanistan heel belangrijk. Ze hebben dezelfde status als familieleden. Als je een huis koopt, kijk je eerst wie je buren zijn.” Hij moet lachen als hij ons spreekwoord ‘Een goede buur is beter dan een verre vriend’ hoort: “Dat is precies hetzelfde.” Buuf aan de linkerkant was verbaasd toen Ferydon tijdens haar verhuizing met een pan eten aan kwam zetten: “Dat is de gewoonte bij ons.”
Mooie taal
Het is een enorm struikelblok voor hem, maar toch houdt Ferydon veel van onze taal. “Ik vind de tongval mooi, de taal klinkt mooi. Dat gevoel heb ik niet bij Japans of Chinees.” Toen Ferydon twaalf jaar geleden naar ons land kwam, had hij geen moeite met ons schrift. Wij hebben andere letters en schrijven van links naar rechts, terwijl je Arabisch van rechts naar links schrijft. “In Afghanistan had ik al Engels geleerd. Ik ben ook bekend met andere vreemde talen, zoals het Russisch. Het moeilijkst aan de Nederlandse taal vind ik de grammatica. Er zijn zoveel regels en zoveel uitzonderingen. Denk aan de vervoeging van de onregelmatige werkwoorden.” Ook is het moeilijk om zijn woordenschat op te bouwen, omdat Nederlandse en Perzische woorden totaal niet op elkaar lijken. “”Er zijn maar een paar woorden hetzelfde, bijvoorbeeld ‘actief’ en ‘mobiel’’. Ik moet ieder woordje afzonderlijk leren.” Ook het gebruik van de juiste voorzetsels en de volgorde van de woorden in de zin blijkt nog lastig.
Zijn eerste Nederlandse woorden? Hij kan ze zich nog goed herinneren: “Groetjes en gefeliciteerd. Advocaat en asielzoeker.”
Tekst Christa van der Hoff
