In deze serie belichten we spannende momenten uit de schaakgeschiedenis. Leuk om na te spelen, maar altijd interessant om van te leren! Deze rubriek in samenwerking met Bram Doeves is voor alle denksportliefhebbers uit Zoetermeer! Deze week: Geschiedenis NK Schaken: NK 1970 voor Eddy Scholl
Het NK schaken is weer vanaf 1970 een jaarlijks toernooi. In de kranten van 1970 wordt dat niet toegelicht, maar sponsor Coöperatieve Condensfabriek Friesland (CCF) is daar kennelijk ruimhartig genoeg voor. In 1970 wordt het Nationaal kampioenschap of ook wel het tweede Friesche Vlagtoernooi in de recreatiezaal van CCF gehouden. Helaas is het een sterk gedevalueerd NK, want titelhouder Ree, GM Donner, het supertalent Timman en ook de nieuwe sneldamkampioen van Nederland Frans Kuijpers, zij ontbreken allemaal! Wellicht was dit de aanleiding voor Prof. Dr. Max Euwe, om in zijn openingstoespraak te spelen met de gedachte om in 1971, als hij als 70-jarige met emeritaat ofwel met pensioen gaat, weer eens een gooi te doen naar de schaaklandstitel! Als verder toch “iedereen” het laat afweten, zou hij toch weer grote kans maken!
Voor het Dagblad voor Nederland De Tijd is nu Kick Langeweg de grote favoriet voor de landstitel 1970. In de eerste ronde pakte hij tegen De Ruiter het initiatief, maar dat verzandde in “eeuwig schaak”: remise. Vooral de partijen van Jongsma en Zuidema trokken de aandacht, ze wonnen allebei door een dameoffer! In de tweede ronde bleef alleen IM Zuidema, na winst op Kort, over met een 100% score. Zuidema moest zijn ideale score in de derde ronde alweer prijsgeven na verlies tegen Scholl die in een Spaanse partij overtuigend van Zuidema won. Zuidema dacht een centrumpion van Scholl te kunnen nemen, maar die was zwaar giftig toonde Scholl met tactisch vernuft aan (flits 1). In de vierde ronde was er de sensatie dat opeens Nijmegenaar Marcus op kop kwam als gedeeld eerste met Scholl. Het bleek dat ook Marcus nog steeds ongeslagen was en al drie punten had verzameld, dus net als Scholl. In de vijfde ronde speelde Scholl remise, maar verloor Marcus door tactisch vernuft van Van Baarle (flits 2). Het meest opmerkelijke was de pech voor Jongsma, tweemaal op rij verkreeg hij het beste van het spel maar hij verloor beide malen. Hierna is het weekend en komen de kranten de week daarop met twee ronden terug. Er hebben zich weer verschuivingen voorgedaan. Eddy Scholl leed eerst een spectaculaire nederlaag tegen de Rotterdammer Kerkhof, maar herstelde zich met winst tegen Marcus. Nadat Kerkhof ook Langeweg hardhandig wilde aanpakken, werd de tijdnoodfase hem fataal: Langeweg won. Maar Zuidema won in het weekend beide keren en staat na 7 ronden alleen aan de leiding. Halverwege ziet de kopgroep na zeven ronden er als volgt uit: 1. Zuidema 5; 2/3/4 Langeweg, Scholl en Van der Weide 4,5. Een enorm gedrang om de eerste plaats dus nog steeds, waar Van der Weide zich ook in mengde, na een briljante overwinning op Hartoch! Wat is de krachtsverhouding van twee kwaliteiten tegenover drie pionnen? Deze situatie kwam voor bij Jongsma – Van der Weide, waarna in complexe stand werd afgebroken. Aangezien Zuidema remise speelde, en Scholl en Langeweg wonnen, zijn er voorlopig drie leiders met 5,5 pt na 8 ronden. Maar in de negende ronde won Zuidema van concurrent Van der Weide, Scholl won ook, maar Langeweg blijft vermoedelijk steken in een afgebroken paardeindspel tegen Van Baarle. In de tiende ronde verloor De Ruiter zijn geduld tegen Scholl op het einde van de partij, dat kostte meteen een stuk en de partij. Zuidema lokte een offer uit van Kerkhof waarna Zuidema over de goede verdediging bleek te beschikken en won. Langeweg boekte het volle punt tegen Kort, zodat er nog drie kanshebbers over zijn: Scholl en Zuidema hebben 7,5/10 en Langeweg volgt met 7. Een zeldzaam spannend slot, waarin Scholl een perfecte aanvalspartij won van de tot dan toe ongeslagen Langeweg, en Zuidema pas in een toreneindspel alsnog winnend voordeel kreeg tegen Marcus. De overige partijen werden allemaal remise. De beslissingsmatch werd nadien gewonnen door Leeuwardenaar Eddy Scholl, de nieuwe landskampioen!
Eindstand: 1.Scholl (na beslissingsmatch) 8,5/11; 2. Zuidema 8,5; 3. Langeweg 7; 4/5. Van Baarle en Van der Weide 6; 6. Hartoch 5; 7/8/9. De Ruiter, Vogel en Kerkhof 4,5; 10/11. Marcus en Jongsma 4; 12. Kort 3,5.
| Nu Dxe5? | Na Pe1 |
 |
 |
Zuidema – Scholl 0-1 NK Leeuwarden 1970. Zuidema neemt nu een giftig pionnetje, maar Scholl heeft zich al eerder laten kennen als getalenteerd tacticus: Dxe5? Lxb4; Dxb5 Tcxe3; Txe3 Dd1+; Kh2 Ld6+; g3 Txe3 en even later 0-1 want de zwarte toren mag wegens mat niet worden gepakt met beslissend materiaalvoordeel, zie ook de gevaarlijke vrijpion op c4.
Marcus – Van Baarle 0-1. NK Leeuwarden 1970. Van Baarle spant nu een formidabele valstrik met Kh7!! Marcus ziet het niet (u wel?) en speelt gewoon f3? Le2!!; Txc8 (daarom speelde zwart eerst zijn koning naar h7) Lxd1; Tc7 De8 en na zo’n 17 zetten waarbij de dame kon binnendringen in de witte verdediging werd het 0-1.
Bram Doeves (
