In deze serie belichten we spannende momenten uit de schaakgeschiedenis. Leuk om na te spelen, maar altijd interessant om van te leren! Deze rubriek in samenwerking met Bram Doeves is voor alle denksportliefhebbers uit Zoetermeer! Deze week: Geschiedenis NK schaken. NK schaken 1972 voor Coen Zuidema
De Coöperatieve Condensfabriek Friesland (CCF) heeft zich in 1968 aangediend als sponsor voor de schaaksport. Aanleiding was dat Vroom & Dreesmann de stad Leeuwarden niet langer opnam in de jaarlijkse serie simultaanseances direct na het Hoogoventoernooi van Wijk aan Zee. Daartoe aangespoord, nam de CCF in 1968 voor Leeuwarden de seance van V&D over met geweldig succes. Een kleine honderd schakers uit heel Friesland moesten worden teleurgesteld. Het succes van de seance was voor Waling Dijkstra van de Friese Schaakbond aanleiding om CCF te interesseren voor het NK in Leeuwarden en de KNSB had er geen enkel bezwaar tegen om dat tijdens Pasen te doen onder de naam van het Friesche Vlagtoernooi. Naar Herman Onderstijn van CCF. Grote favorieten voor het NK 1972 waren Hans Ree en Jan Timman; Donner was er niet bij, hij zat op Cuba. Hans Ree deelde met Boris Spasski de eerste plaats van het Open Canadese Kampioenschap, en won een match van Donner. Jan Timman keerde kortgeleden uit IJsland terug met een half puntje te weinig voor een Grootmeesternorm. In de eerste ronde zaten de beide favorieten al tegenover elkaar, Jan Timman pakte het initiatief met een goede drukstelling, maar liet opeens een pion instaan, maar zijn stelling bleek met een pion minder nog goed genoeg voor de remise. Ook Scholl liet tegen Böhm een paard instaan en moest dat wel met verlies bekopen. Zuidema en Ton Timman wonnen ‘s avonds hun twee afgebroken partijen. In de tweede ronde won Hartoch een fel duel van Jan Timman. Böhm miste tegen Ton Timman een combinatie, met remise als resultaat. Langeweg-Zuidema en Ree-Scholl werden korte remises. In de derde ronde was er een spannende partij tussen Enklaar en Jan Timman totdat Enklaar een steek liet vallen: Timman won. Hans Ree moest heel nauwkeurig spelen om Ton Timman in bedwang te houden, het werd remise. Juist voor de tijdcontrole braken de troepen van Zuidema winnend door de linies van Van den Berg. Zuidema pakte hiermee alleen de leiding die hij in de vierde ronde nog verder uitbouwde door weer te winnen van Böhm terwijl zijn naaste achtervolgers Hartoch en Ton Timman onderling na negen zetten remise overeenkwamen. Ree en Jan Timman speelden allebei een afgebroken partij.
In de vijfde ronde won Zuidema opnieuw, maar nu van Ree die niet met geheel lege handen bleef, want hij won zijn afgebroken partij, maar stond al met al nog maar op een score van 50%. Zuidema heeft nu 4,5/5 en zijn achtervolgers waaronder Jan Timman, staan met 3 punten op betrekkelijk grote achterstand. Gaat Zuidema kampioen worden? Na het Paasweekend stond Zuidema met 6/7 “onbedreigd” op kop. In de zesde ronde bleek hij goed bestand tegen hevige aanvallen van Hartoch, remise. In de zevende ronde versloeg hij Enklaar. Na Zuidema volgt Jan Timman met 4,5/7. Dan volgt nog een groep van vier achtervolgers met 4/7: Hartoch, Langeweg, Ton Timman en Ree. In de achtste ronde moest Zuidema een remise toestaan aan Kuijpers, terwijl Jan Timman won, maar in de rest van de kopgroep werd verder alles remise gespeeld. De negende ronde werd met spanning tegemoet gezien, want de twee koplopers ontmoetten elkaar. Jan Timman had langdurig het initiatief maar Zuidema verdedigde zich bekwaam, remise. Langeweg steeg naar de derde plaats na winst tegen Ton Timman. In de voorlaatste ronde naderde Jan Timman leider Zuidema tot op een half punt, na een moeizame remise van Zuidema tegen Scholl, terwijl Jan Timman won van Van den Berg. Langeweg en Hartoch speelden remise. Hans Ree profiteerde daar niet van, integendeel, hij zakte verder af na verlies tegen Enklaar. In de laatste ronde won Jan Timman van Böhm, terwijl Ton Timman eenvoudig remise had kunnen maken tegen Zuidema, maar na een mindere voortzetting kon Zuidema afwikkelen naar winst. In 1965 en 1970 was hij al gedeeld eerste, maar verloor toen de beslissingsmatches van Prins en van Scholl. Op 29-jarige leeftijd is hij dan nu landskampioen geworden. De eindstand: 1. Coen Zuidema 8,5/11; 2. Jan Timman 8; 3. Langeweg 6,5; 4/5. Enklaar en Hartoch 6; 6. Hans Ree 5,5; 7. Kuijpers 5; 8/9. Scholl en Ton Timman 4,5; 10/11. Böhm en Van Dop 4; 12. Van den Berg 3,5.
| Na … De7 | na … Pd5 |
 |
|
Jan Timman – Van Dop 1-0. NK Leeuwarden 1972. Timman gaat nu fraai combineren: f5 Dg5; Tc7 Dd8; fg6 Dd4+; Kh2 Lxc4; Tf4 Ld3; Tfxf7+ Kg8; Tg7+ Kh8; Dc1 en 1-0.
Coen Zuidema – Hans Ree 1-0. NK Leeuwarden 1972. Ook Zuidema gaat nu tactisch verder: loper en paard voor toren en drie pionnen maken de weg vrij voor een pionnenwals van Zuidema: Lxg6! (pion h mag niet slaan vanwege damemat) Te7; Pxh7 Txh7; Lxh7+ Dxh7; Dxe6+ Df7; de dames en twee lopers werden nog snel afgeruild en na nog zo’n 25 zetten won Zuidema.
Bram Doeves (
