In deze serie belichten we spannende momenten uit de schaakgeschiedenis. Leuk om na te spelen, maar altijd interessant om van te leren! Deze rubriek in samenwerking met Bram Doeves is voor alle denksportliefhebbers uit Zoetermeer! Deze week: Geschiedenis NK schaken. NK 1973 voor Genna Sosonko
Het had er alle schijn van dat het gesprek tussen sponsor Coöperatieve Condens Fabrieken (CCF) en de KNSB over het komende Lustrum van het Friesche Vlagtoernooi (NK 1973) stroef verliep. Dat kwam omdat CCF een Nederlands Toptoernooi wil organiseren, en het komende toernooi is flink gedevalueerd door de afwezigheid van vier prominenten: Jan Hein Donner, Jan Timman, Hans Ree en Kick Langeweg. Wel speelt nu een sterke Rus mee, Genna Sosonko (25 jaar), die al een half jaar in Nederland woont en hier schaakt, en die de Nederlandse nationaliteit wil aanvragen. De andere favorieten voor de landstitel zijn nu uiteraard titelhouder Coen Zuidema en Bert Enklaar. Maar al met al is het geenszins zeker dat er nog een zesde Friesche Vlagtoernooi zal komen…
In de eerste ronde liet Genna Sosonko al duidelijk zien dat hij een serieuze kandidaat voor de landstitel is, want hij won in 31 zetten overtuigend van Tjeerd (Theo) van Scheltinga. Titelhouder Coen Zuidema bood toch maar remise aan Joost Marcus aan toen die een gevaarlijk ogende tegenactie in het centrum begon, en die de remise aannam. Een oppermachtige vrijpion bezorgde Fred van der Vliet de winst tegen John van Baarle. In de tweede ronde wist Rob Hartoch met prima spel Genna Sosonko op remise te houden. Paul Boersma werd mede-koploper door de koningsveste van John van Baarle onder de voet te lopen. Het was de enige winst van de tweede ronde! In de derde ronde deelde het leidende trio Sosonko, Boersma en Van der Vliet rake klappen uit door alle drie te winnen. Theo van Scheltinga herstelde zich van zijn nederlaag in de eerste ronde door een magistrale overwinning op Bert Enklaar. En John van Baarle werkte de hatelijk nul weg door te winnen van Joost Marcus. In de vierde ronde kwam het leidende trio niet verder dan drie remises, waarbij Coen Zuidema handig de klippen omzeilde die Genna Sosonko had opgeworpen. Hartoch en Enklaar speelden beiden een beslissende aanval op de andere kant van het bord en terwijl zijn verdediging al instortte wist Enklaar als eerste te winnen. Door zijn tweede overwinning op rij naderde Theo van Scheltinga (59 jaar) intussen de kopgroep, Theo had al een goede positie in handen, waartegen John van Baarle in tijdnood een verliezende vergissing beging. De sensatie van de vijfde ronde was dat Theo van Scheltinga na zijn derde zege op rij alleen op kop kwam, mede doordat de kopgroep verzeild raakte in afgebroken partijen. Net als gisteren greep tegenstander Henneberke even mis in tijdnood, maar Van Scheltinga liet niet na om hiervan direct met winst te profiteren. Tijdens het Paasweekend kwam ook titelhouder Coen Zuidema in de kopgroep terecht, want hij won als enige in de zesde ronde. Een fraai pionoffer scheurde de verdediging van Enklaar open met winst. In de zevende ronde ging de vermoeidheid zich doen gelden bij een aantal spelers. Deze uitte zich in een vlaag van schaakblindheid bij Rob Hartoch die een combinatie volkomen zag mislukken. De stand na zeven ronden toont een kopgroep van maar liefst vijf schakers, waarbij de afgebroken partij van Coen Zuidema al is opgenomen als remise: Boersma, Sosonko, Van Scheltinga, Van de Vliet en Zuidema, met 4,5 punten. Er volgde een levendige achtste ronde met een aantal winstpartijen die de kopgroep uiteenscheurde. Sosonko staat alleen op kop na winst via een fraai torenoffer op Van der Weide. Koplopers Van Scheltinga en Boersma speelden onderling remise. Van der Vliet verloor van een ditmaal weer sterk spelende Rob Hartoch. En Coen Zuidema won door een fraaie combinatie van Henneberke. In de negende ronde kwam Zuidema op kop naast Sosonko door winst in een grillige partij tegen Van der Weide. Sosonko moest zelfs op verwikkelingen spelen tegen Fred vd Vliet om nog remise te kunnen bereiken. Maar het blijft heel spannend aan de kop, waar nog zo’n vier spelers elkaar staan te verdringen. ’s Morgens vóór de tiende ronde was eindelijk na 5 zittingen en 101 zetten de partij tussen Enklaar en Scholl geëindigd in winst voor Enklaar die ’s middags zijn zegetocht voortzette in een tactische partij tegen Van der Weide. Daardoor rukte Enklaar op naar de gedeelde tweede plaats naast Zuidema die wel een pion voorkwam tegen Fred van der Vliet, maar het werd niet meer dan remise. Sosonko is nu weer alleen koploper door winst op Boersma nadat hij meerdere pionnen was voorgekomen. Voorafgaand aan de elfde ronde is er een dag extra waarop de afgebroken partijen worden uitgespeeld en dit jaar schreef Max Pam in de Volkskrant een interessant artikel over Genna Sosonko. Sosonko is niet gewend aan lange toernooien en zit er doorheen qua conditie, hij ziet er asgrauw uit. Dit is pas zijn eerste lange toernooi. Hij heeft in de zes maanden Nederland vooral uitgeblonken in de snelschaaktoernooien, die hij met overmacht won. Hij behoort ongetwijfeld tot de beste schakers van het Friesche Vlagtoernooi, maar het wordt geen toernooi dat hij met overmacht gaat winnen. En inderdaad, in de laatste ronde moest Sosonko na overigens een lange partij toch met remise genoegen nemen, terwijl Zuidema en Enklaar wel wonnen. Zo eindigden drie spelers op de gedeelde eerste plaats, en zal een beslissingsdriekamp moeten bepalen wie kampioen van Nederland gaat worden. Die werd in september gehouden met als eindstand: 1. En kampioen van Nederland: Sosonko 2,5/4; 2. Zuidema 2/4 en 3. Enklaar 1,5/4.
Eindstand NK schaken 1973; 5e Friesche Vlagtoernooi:
1.Genna Sosonko 7,5/11; 2. Coen Zuidema 7,5; 3. Bert Enklaar 7,5; 4/5. Joost Marcus en Eddie Scholl 6; 6/7/8/9. Paul Boersma, Rob Hartoch, Theo van Scheltinga en Fred van der Vliet 5,5; 10. John van Baarle 4; 11. Piet van der Weide 3,5; 12. Frans Henneberke 2.
| Na … b5 | na … fxe5 |
 |
 |
Sosonko-Theo van Scheltinga 1-0. NK Leeuwarden 1973. De Nederlandse schaakwereld ondergaat een geweldige impuls dankzij Genna Sosonko die direct al in Leeuwarden NK wordt en ook prachtige staaltjes schaak laat zien: Dd2 f2+; Kxf2 Dxh2+; Kf3 Dh5+; Kg2 en 1-0.
Sosonko-Scholl 1-0. NK Leeuwarden 1973. De zwarte verdediging tegenover de randvrijpion staat heel erg zwak, en Sosonko maakt daar als volgt gebruik van: a6! Pxa6 of?; Txa6 e4 en een vijftal zetten later is het 1-0, want zwart staat een stuk achter zonder enige compensatie.
Bram Doeves (
