In deze serie belichten we spannende momenten uit de schaakgeschiedenis. Leuk om na te spelen, maar altijd interessant om van te leren! Deze rubriek in samenwerking met Bram Doeves is voor alle denksportliefhebbers uit Zoetermeer! Deze week: Geschiedenis NK Schaken: Timman en Sosonko allebei NK Schaken 1978!
Op 17 april 1978 begon het NK schaken voor de tiende achtereenvolgende keer in Leeuwarden, in het restaurant van de Friesland Bank, die ditmaal de hoofdsponsor is. Titelhouder Viktor Kortsjnoj deed niet mee want hij heeft zich eind 1977 al in Zwitserland gevestigd waar hij de Zwitserse nationaliteit zal krijgen. De eerste zes schakers van de eindstand zouden zich plaatsen voor de volgende schaakolympiade, waardoor alle actieve topschakers in Leeuwarden aanwezig waren. De eerste ronde van het NK 1978 startte met 5 remises, waaronder Sosonko-Timman, en twee afgebroken partijen. In de avondsessie wist Hans Böhm fraai te winnen van Paul van der Sterren. In de tweede ronde raakte Böhm de kopplaats alweer kwijt omdat Hans Ree hem een nare verrassing bezorgde nog in het middenspel (zie flits 1). Het zat Ree heel erg mee in het begin van het NK want in zijn afgebroken partij uit de eerste ronde stond hij lang op verlies, maar dat werd nog remise. Intussen zijn er naast Ree nog vier koplopers met 1,5/2. “Fred van der Vliet onopvallend naar voren”, schrijft Max Pam in Trouw. Als telg van een beschaafd Leids gezin schaakt hij zoals hij is: traag maar met regelmaat beter, dus men moet oppassen voor Fred, ook de gerenommeerde spelers. Na drie nederlagen op rij was in de vierde ronde voor Paul van der Sterren opnieuw een nul voorspeld, want hij moest tegen Jan Timman. Maar het liep heel anders, pas in de tijdnoodfase verslapte de bijna wurgende greep van Paul en kon Jan met remise ontsnappen. Na vier ronden staat Fred van der Vliet nu al twee ronden alleen op kop, ditmaal na een remise tegen Rob Hartoch. In de avondsessie van de vijfde ronde bouwde Timman zijn kleine voordeeltje tegen Hans Ree door een sterk eindspel uit tot winst. Hij kwam daarmee alleen op kop want Fred van der Vliet redde het niet tegen een energiek spelende Leo Hofland. Na zes ronden in het weekend een rustdag en op kop gaan Jan Timman en Genna Sosonko met 4/6. In de zesde ronde won Sosonko van Christofoor Baljon die een vergiftigde pion nam met fatale afloop. Over Donner stilte tot dusverre. Maar als hij voor zijn totaal gewonnen standen tegen Baljon en Hartoch twee punten in plaats van één punt zou hebben gescoord, zou hij bovenaan hebben gestaan. Halverwege na 7 ronden is de stand bovenaan: 1. Timman 5/7; 2. Sosonko 4+1; 3-5. Donner, Ligterink en Kuijpers 4/7. “Timman kan zich veel permitteren”, schrijft Max Pam in Trouw over de achtste ronde. In het schaken van Timman komt weer zijn oude frivoliteit en zorgeloosheid naar voren. Hartochs kennis van de Belgrado-variant van het Schots gambiet was niet voldoende om het Timman moeilijk te maken, na 24 zetten was het al winst voor Timman. Langeweg speelde een prachtige partij tegen Ree met steeds groter positioneel voordeel en winst. Na negen ronden staan de drie grootmeesters bovenaan, alle drie nog ongeslagen. Door winst in zijn afgebroken partij deelt Sosonko nu de eerste plaats met Timman met 6,5/9, terwijl Donner alleen op de derde plaats staat met 5,5/9. In de tiende ronde liep Timman weer een halfje uit op Sosonko door met zwart te winnen van Frans Kuijpers; in de elfde ronde gebeurde het omgekeerde en staan Timman en Sosonko weer gelijk. In de voorlaatste ronde moesten de koplopers in remise berusten. Tussen de vrienden Timman en Böhm was het al na 13 zetten remise, en Sosonko kreeg geen voordeel tegen de goed spelende Jan Hein Donner. In de laatste ronde moest Timman tegen Donner, die in dit kampioenschap ongeslagen was gebleven en dat tot en met de laatste partij wist vol te houden, ook tegen Timman werd het remise. Sosonko leek daarna in betere stand tegen Langeweg kansen te krijgen om alleen op de eerste plaats te komen, maar mede door nervositeit stond hij Langeweg weer een gelijkwaardige positie toe en nam toen maar genoegen met remise. Er komt geen beslissingspartij, Timman en Sosonko zijn beiden Nederlands kampioen schaken 1978! De volledige eindstand:
1.Jan Timman en 1.Genna Sosonko 9/13; 3. Jan Hein Donner 7,5; 4-5. Hans Ree en Christofoor Baljon 7,0; 6-7. Hans Böhm en Gert Ligterink 6,5; 8-10. Rob Hartoch, Frans Kuijpers en Fred van der Vliet 6,0; 11-12. Leo Hofland en Kick Langeweg 5,5; 13. Paul van der Sterren 5,0; 14. Peter Scheeren 4,5.
| Nu … Le6? | Na a4 |
 |
 |
Hans Ree – Hans Böhm 1-0. NK Leeuwarden 1978. Na Le6? volgde verrassend Pc3! en 1-0, want de zwarte dame heeft geen goed vluchtveld!
Gert Ligterink – Frans Kuijpers 0-1. NK Leeuwarden 1978. f5!; Kh2 f4 en 0-1 want er zou ongetwijfeld komen Ld4 of? Pxd4; Txd4 Tb4; Td2 Txa4, enz.
Bram Doeves (
