Gaat het wel de goede kant op met het referendum over het afvalbeleid? De volksraadpleging is gepland voor 16 maart 2022, gelijk met de gemeenteraads-verkiezingen. De raad neemt maandag een besluit over het referendum, maar schiet Zoetermeer daar wel echt iets mee op?
Raymond Timmermans, gepensioneerd journalist, en Peter Vergers, oud-raadslid, leggen graag uit waarom zij denken dat het de verkeerde kant op gaat met het referendum over het afvalbeleid. Dat je mag vrezen dat Zoetermeer met de opzet die er nu ligt weinig opschiet.
Het ziet er namelijk niet naar uit dat de deelnemers een echt heldere en eenduidige vraag krijgen voorgelegd, zoals het hoort bij een referendum. Simpel te beantwoorden met ja of nee. Of dat er een mogelijkheid komt, een voorkeur uit te spreken voor een van twee alternatieven.
Want een speciale commissie van vier deskundigen adviseert de gemeenteraad een cluster van vragen te stellen, als ware het een enquête. En de meeste raadsfracties willen daar liever een enkele vraag van maken. Allebei jammer maar helaas, want zo dreigt al gauw zo’n € 4 ton - de waarschijnlijke kosten voor het houden van het referendum - achteloos in de Dobbe te verdwijnen.
Historie
Even een stukje historie. De gemeentelijke politici buigen zich al twee decennia over de vraag wat er moet gebeuren met het Zoetermeerse afval. Intussen behoort Zoetermeer van de ongeveer 350 gemeenten in ons land, tot de 10 % die het heel slecht doen met het afval. Zoetermeerders produceren 220 kilo per persoon restafval - de grijze bak - per jaar. En dat is ruim boven de Rijksnorm van 100 kilo. Dit is slecht voor het milieu, want al dat restafval moet verbrand worden. Dit veroorzaakt luchtverontreiniging door uitstoot van CO2. En het is slecht voor de portemonnee. Want verbranding van afval kost veel geld. Door steeds hogere afvaltarieven en in de toekomst ook nog door een extra belasting op de CO2-uitstoot. Die CO2-belasting zal de komende jaren sterk toenemen.
Die problematiek hebben achtereenvolgende gemeentebesturen jarenlang voor zich uit geschoven. Totdat wethouder Jakobien Groeneveld (GroenLinks) een jaar geleden de koe bij de horens vatte en de gemeenteraad een concreet voorstel deed. De raad heeft dit na heel lang vergaderen met een aantal kleine wijzigingen uiteindelijk goedgekeurd.
Maar de wethouder en de gemeenteraad hebben zich daarbij onvoldoende gerealiseerd hoe de bevolking er over dacht. Die omtrent het voorstel veel vragen en opmerkingen had. Met name over het idee om slechts eens in de 4 weken restafval op te halen stuitte op veel verzet.
Het gevolg was dat duizenden Zoetermeerders in opstand kwamen en een verzoek tekenden tot het houden van een referendum over het genomen afvalbesluit. Genoeg handtekeningen om dit verzoek te honoreren en intussen het besluit op te schorten.
Advies referendumcommissie
Inmiddels heeft de speciale commissie van vier deskundigen erover nagedacht hoe dat referendum eruit zou moeten zien. Zij adviseert:
– stel twee vragen;
– vraag 1 bestaat uit vijf deelvragen over deelbesluiten uit het afvalbeleid;
– vraag 2 is de allesomvattende vraag: bent u voor of tegen het totaalpakket aan maatregelen met bijbehorende kosten en besparingen, zoals beschreven in het Raadsbesluit Afval- en grondstoffenbeleidsplan Zoetermeer 2020?
En daar gaat het mis. De deelvragen bij vraag 1 zijn immers lastig te beantwoorden omdat de financiële gevolgen niet beschreven zijn. En de tweede vraag is lastig omdat het raadsbesluit niet één enkel besluit is, maar uit een heleboel besluiten bestaat, waarover je per onderdeel verschillende meningen kan hebben.
De meeste raadsfracties willen dan weliswaar veel liever een enkele vraag, over het totale besluit: ‘bent u voor of tegen’. Maar dat gaat natuurlijk ook niet werken. Waarschijnlijk zal een behoorlijk grote groep mensen tegen het voorliggende besluit stemmen, en wat dan?
Dan zal de - overigens nieuwe - gemeenteraad het voorliggende stuk opnieuw moeten bijslijpen. Nog steeds zonder het antwoord te kennen op de vraag wat de inwoners van Zoetermeer nou eigenlijk wensen.
Ons advies
Dus is ons advies: probeer er nou eerst eens achter te komen wat de bevolking eigenlijk wil met het afval. Als je het simpel wil houden zijn er namelijk maar twee keuze-mogelijkheden:
• we stellen vast dat het ons allemaal niks kan schelen, vinden het overdreven gedoe en we houden het zoals het is en betalen gewoon meer.
• Of we gaan vanaf nu beter om met ons afval, gaan meer scheiden in herbruikbare parten. Dragen zo bij aan het milieu en houden geld over om anders te besteden.
Dat lijkt ons een goede keuzemogelijkheid voor een referendum.
Het woord is nu aan de gemeenteraad die maandag 29 november 2021 de knoop wil doorhakken.
Sterkte!
Peter Vergers
(oud-raadslid)
Raymond Timmermans
(gepensioneerd journalist)
In ons 'overzicht Afval artikelen' leest u alles over het referendum over het Afvalbeleid: Overzicht-afval-artikelen
