Zoetermeer kent unieke architectuur waar de meeste mensen onwetend langslopen. In de serie ‘Het gebouw van de maand’ laat Architectuur Punt Zoetermeer verschillende bijzondere gebouwen zien. Deze maand geen woning of kantoor, maar de Australiëweg.
Duizenden mensen rijden er dagelijks overheen, maar realiseren zich vaak niet dat hij, net als de woonwijken, doelbewust ontworpen is: de Australiëweg.
Voor de uitbreiding van Zoetermeer tot stad van 100.000 inwoners werd het verkeer de hoofddrager van het toekomstige stadsgebied: het openbaar vervoer in de vorm van de unieke Sprinterlijn, en het autoverkeer in de vorm van de H-structuur: de Europaboulevard in het midden en verder wegen naar de vier windstreken. De Australiëweg is de weg naar het zuidoosten.
Die hoofdwegen zijn van oorsprong provinciale wegen, die door de stad werden gevoerd om snel naar de woonwijken en industrieterreinen te komen als je, vermoeid van je werk, van de Rijksweg A12 of de provinciale wegen af kwam. Ze waren bedoeld om 70 km per uur te kunnen rijden.
Stadsautowegen in het groen
Zulke ‘stadsautowegen’ zijn vaak onaangenaam omdat ze van asfalt en beton zijn waar het motorgeluid lekker tegen weerkaatst. Dus is meteen al bedacht dat die hoofdwegen zouden worden verfraaid: met een beplante middenberm en met beplanting aan de zijkanten. Dit idee kwam uit een apart plan: Facetplan Groen en Recreatie Zoetermeer. Het leverde fraaie wegen op. De Australiëweg was de fraaiste van allemaal, want hij had ook nog een charmante kromming, wat de veiligheid vergroot omdat je beter moet opletten dan op een rechte weg. Zulke wegen worden wel ‘parkways’ genoemd.
 |
 |
| Fragment van Facetplan Groen en Recreatie, 1968. Collectie Willem Hermans | Struktuurplan Zoetermeer 1968. Collectie Stadsarchief Zoetermeer |
Zoetermeers blauw
De uitvoering van het Zoetermeerse hoofdwegenstelsel startte in 1974 met de aanleg van de Amerikaweg. Acht jaar lang werd doorgebouwd aan de andere drie takken en het gehele stelsel was in mei 1982 gereed met de feestelijke opening van de tunnelbak. Alle viaducten en tunnels zijn ontworpen door een gemeentelijke projectgroep, waar monumentaal kunstenaar Arnold Hamelberg ook deel van uitmaakte. En natuurlijk werden alle lichtmasten in Zoetermeers blauw geschilderd.
Iconen van de nieuwe stad
Na de aanleg van deze wegen werd al snel vergeten wat de beoogde kwaliteit was. Langs de Amerikaweg kwam een flinke strook met gebouwen zonder groenstrook aan de weg. De Europaweg werd een tunnelbak bijna zonder bomen. De Afrikaweg moest meer verkeer verwerken dan gedacht en daarom werd de beplante middenberm een kale vluchtheuvel. Alleen de Aziëweg en de Australiëweg tot het Maximaplein, verkeren nog in originele toestand. En we mogen ze daarom gerust iconen noemen van de nieuwe stad.
Het gebouw van de maand is gekozen door ArchitectuurPunt Zoetermeer. Kijk voor meer informatie over architectuur in Zoetermeer en de architectuuragenda op ArchitectuurPuntZoetermeer.nl of op Facebook.
Alle afleveringen van 'Gebouw van de Maand' kunt u hier terug vinden: gebouw-van-de-maand
Fotobijschriften:
Luchtfoto Australiëweg, richting oost, ter hoogte van Palenstein. Foto Ardito
Australiëweg, richting oost, ter hoogte van Palenstein. Foto Willem Hermans
Tekst: Arjen van der Burg en Willem Hermans
